Цӏердош
Дукхаллин Кеп
I.
Чеккхенгахь «аш» делахь, иштта легайо дукхаллин кеп:
| дожар | дош |
|---|---|
цӏерниг |
месаш |
доланиг |
месийн |
лург |
месашна |
дийриг |
месаша |
коьчалниг |
месашца |
хотталург |
месех |
меттигниг |
месашка |
дустург |
месел |
II.
Чеккхенгахь «еш» делахь, иштта легайо дукхаллин кеп:
| дожар | цхьаъ | дукха |
|---|---|---|
цӏерниг |
илли |
иллеш |
доланиг |
иллин |
иллийн |
лург |
иллина |
иллешна |
дийриг |
иллино |
иллеша |
коьчалниг |
иллица |
иллешца |
хотталург |
иллех |
иллех |
меттигниг |
иллига |
иллешка |
дустург |
иллел |
иллел |
Тӏеалар: Кхузахь тидамбе хотталурггий, дустурггий дожарш цхьаллин а, дукхаллин кепехь цхьатера хилар. Хьалха цхьаллин кепаш иштта йара: иллих, иллил.
III.
Чеккхенгахь «ий» делахь, иштта легайо дукхаллин кеп:
| дожар | дош |
|---|---|
цӏерниг |
черчий |
доланиг |
черчийн |
лург |
черчашна |
дийриг |
черчаша |
коьчалниг |
черчашца |
хотталург |
черчех |
меттигниг |
черчашка |
дустург |
черчел |
Тӏеалар: Доланиг дожарехь тӏехьа «н» тӏетуху, кхечанхьа «ий» дӏа а доккхий, дожаран чеккхе тӏетуху.
IV.
Чеккхенгахь «ой» делахь, доланиггий, хотталурггий, дустурггий дожаршкахь «й» дӏа а ца доккхуш чеккхе тӏетуху, кхечанхьа дӏа а доккхуш чеккхе тӏетуху.
| дожар | дош |
|---|---|
цӏерниг |
наной |
доланиг |
нанойн |
лург |
наношна |
дийриг |
наноша |
коьчалниг |
наношца |
хотталург |
нанойх |
меттигниг |
наношка |
дустург |
нанойл |
| дожар | дош |
|---|---|
цӏерниг |
белхалой |
доланиг |
белхалойн |
лург |
белхалошна |
дийриг |
белхалоша |
коьчалниг |
белхалошца |
хотталург |
белхалойх |
меттигниг |
белхалошка |
дустург |
белхалойл |
V.
Цхьацца долу дешнийн шайн кепара легар хуьлу.
| дожар | дош |
|---|---|
цӏерниг |
дай |
доланиг |
дайн |
лург |
дайшна |
дийриг |
дайша |
коьчалниг |
дайшца |
хотталург |
дайх |
меттигниг |
дайшка |
дустург |
дайл |